🧠 “คำสั่ง Linux ไม่ใช่แค่ภาษาระบบ มันคือศาสตร์การควบคุมยุคดิจิทัล”
- ฝึก 60 คำสั่ง Linux ที่มือใหม่ก็เข้าใจได้
- เหมาะสำหรับสาย DevOps, AI, Data, Cybersecurity
- พร้อมตัวอย่างการใช้งานแบบโคตรเข้าใจง่าย
🎯 เรียนแล้วจะ:
- เชื่อมต่อเซิร์ฟเวอร์เป็น
- จัดการไฟล์แบบโปร
- ปล่อย Shell script แบบเทพ
- ต่อยอดสู่โลก AI Automation ด้วย n8n
หมวดที่ 1: คำสั่งพื้นฐานสำหรับจัดการไฟล์และโฟลเดอร์
1. pwd – แสดงตำแหน่ง Directory ปัจจุบัน
pwd
คำอธิบาย: ใช้ดูว่าตอนนี้คุณอยู่ในโฟลเดอร์ไหน เช่น /home/user/projects
2. ls – แสดงรายชื่อไฟล์และโฟลเดอร์
ls
คำอธิบาย: แสดงไฟล์ทั้งหมดในโฟลเดอร์ปัจจุบัน
ls -l # แสดงแบบละเอียด
ls -a # แสดงไฟล์ที่ซ่อนไว้ด้วย
3. cd – เปลี่ยนโฟลเดอร์
cd /home/user
คำอธิบาย: ใช้เปลี่ยนตำแหน่งโฟลเดอร์ที่เรากำลังใช้งานอยู่
cd .. # ย้อนกลับไปโฟลเดอร์ก่อนหน้า
cd ~ # กลับไปโฟลเดอร์บ้านของผู้ใช้
4. touch – สร้างไฟล์เปล่า
touch note.txt
คำอธิบาย: สร้างไฟล์ใหม่ชื่อ note.txt ที่ว่างเปล่า
5. mkdir – สร้างโฟลเดอร์
mkdir myfolder
คำอธิบาย: สร้างโฟลเดอร์ชื่อ myfolder
6. rm – ลบไฟล์หรือโฟลเดอร์
rm file.txt
rm -r myfolder
คำอธิบาย: ใช้ลบไฟล์หรือโฟลเดอร์ (-r = recursive สำหรับลบทั้งโฟลเดอร์)
7. cp – คัดลอกไฟล์หรือโฟลเดอร์
cp file.txt backup.txt
cp -r folder1 folder2
คำอธิบาย: คัดลอกไฟล์หรือทั้งโฟลเดอร์
8. mv – ย้ายหรือตั้งชื่อไฟล์ใหม่
mv oldname.txt newname.txt
mv file.txt /home/user/Documents/
คำอธิบาย: ใช้ย้ายหรือเปลี่ยนชื่อไฟล์
9. cat – แสดงเนื้อหาไฟล์
cat file.txt
คำอธิบาย: แสดงข้อความภายในไฟล์ทั้งหมด
10. nano – แก้ไขไฟล์ข้อความ
nano file.txt
คำอธิบาย: เปิดไฟล์เพื่อแก้ไขใน Terminal
การใช้งาน:
- แก้ไขได้ทันที
- กด
Ctrl + Oเพื่อบันทึก - กด
Ctrl + Xเพื่อออก
เยี่ยมครับ! ต่อไปนี้คือ ตอนที่ 2 ของ 60 คำสั่ง Linux พร้อมตัวอย่างแบบละเอียดสำหรับมือใหม่
(คำสั่งที่ 11–20 ในหมวด “การจัดการสิทธิ์และผู้ใช้งาน”)
หมวดที่ 2: คำสั่งจัดการสิทธิ์และผู้ใช้งาน (11–20)
11. chmod – เปลี่ยนสิทธิ์ไฟล์/โฟลเดอร์
chmod 755 script.sh
คำอธิบาย:
กำหนดสิทธิ์ rwxr-xr-x ให้กับ script.sh
- 7 = เจ้าของ (read/write/execute)
- 5 = กลุ่ม (read & execute)
- 5 = คนอื่น (read & execute)
12. chown – เปลี่ยนเจ้าของไฟล์
chown user1 file.txt
คำอธิบาย:
เปลี่ยนเจ้าของของไฟล์ file.txt ให้เป็น user1
chown user1:group1 file.txt # เปลี่ยนเจ้าของและกลุ่ม
13. useradd – เพิ่มผู้ใช้ใหม่
sudo useradd tomzaap
คำอธิบาย:
สร้างผู้ใช้ชื่อ tomzaap (ยังไม่สร้างโฟลเดอร์ home)
sudo useradd -m tomzaap # พร้อมโฟลเดอร์ home
14. passwd – ตั้งหรือเปลี่ยนรหัสผ่าน
sudo passwd tomzaap
คำอธิบาย:
ตั้งรหัสผ่านให้กับผู้ใช้ tomzaap
15. usermod – แก้ไขข้อมูลผู้ใช้
sudo usermod -aG sudo tomzaap
คำอธิบาย:
เพิ่ม tomzaap เข้ากลุ่ม sudo เพื่อให้ใช้คำสั่งระดับ root ได้
16. groupadd – สร้างกลุ่มผู้ใช้ใหม่
sudo groupadd devteam
คำอธิบาย:
สร้างกลุ่มชื่อ devteam
17. groups – ตรวจสอบกลุ่มของผู้ใช้
groups tomzaap
คำอธิบาย:
แสดงกลุ่มทั้งหมดที่ tomzaap อยู่
18. id – แสดง UID และ GID ของผู้ใช้
id tomzaap
คำอธิบาย:
แสดงเลขประจำตัวผู้ใช้ (UID), กลุ่มหลัก (GID) และกลุ่มที่อยู่
19. whoami – แสดงชื่อผู้ใช้ปัจจุบัน
whoami
คำอธิบาย:
แสดงชื่อของผู้ใช้ที่กำลังใช้งานอยู่ใน session นั้น
20. su – เปลี่ยนผู้ใช้ (Switch User)
su tomzaap
คำอธิบาย:
เปลี่ยนไปใช้บัญชี tomzaap (ต้องใส่รหัสผ่านของ user นั้น)
จัดไปแบบครบถ้วน! ต่อไปนี้คือ 60 คำสั่ง Linux ที่มือใหม่ต้องรู้จัก พร้อมตัวอย่างและคำอธิบายแบบละเอียด (ต่อจากตอนที่ 1–3)
🧰 หมวดที่ 4: การจัดการ Package & Software (31–40)
31. apt – ตัวจัดการแพ็กเกจ (Debian/Ubuntu)
sudo apt update
sudo apt install nginx
sudo apt remove nginx
คำอธิบาย:
update: อัปเดตแหล่งข้อมูลแพ็กเกจinstall: ติดตั้งแพ็กเกจremove: ถอนการติดตั้ง
32. dpkg – ตัวจัดการแพ็กเกจ .deb
sudo dpkg -i package.deb
sudo dpkg -r nginx
คำอธิบาย:
ใช้เมื่อติดตั้งไฟล์ .deb โดยตรง
33. snap – ระบบแพ็กเกจแบบ container
sudo snap install vlc
คำอธิบาย:
ติดตั้งแอปจาก Snap Store (เหมาะกับ Ubuntu รุ่นใหม่)
34. yum – ตัวจัดการแพ็กเกจ (RedHat/CentOS)
sudo yum install httpd
คำอธิบาย:
ใช้กับดิสโทรตระกูล RHEL
35. which – หา path ของคำสั่ง
which python
คำอธิบาย:
บอกว่าคำสั่ง python อยู่ที่ไหนในระบบ เช่น /usr/bin/python
36. whereis – หาข้อมูลคำสั่ง
whereis nginx
คำอธิบาย:
บอกว่า nginx มี binary, config, man อยู่ตรงไหนบ้าง
37. man – เปิดคู่มือการใช้งาน
man ls
คำอธิบาย:
เปิดเอกสารวิธีใช้คำสั่ง (manual page)
38. --help – ดูคำสั่งแบบย่อ
ls --help
คำอธิบาย:
แสดงวิธีใช้คำสั่งและ options แบบสรุป
39. echo – พิมพ์ข้อความ
echo "Hello Linux"
คำอธิบาย:
ใช้พิมพ์ข้อความ หรือเขียนค่าลงไฟล์
echo "export PATH=$PATH:/myapp/bin" >> ~/.bashrc
40. alias – สร้างชื่อย่อคำสั่ง
alias ll='ls -la'
คำอธิบาย:
ใช้ ll แทน ls -la เพื่อความสะดวก
🧾 หมวดที่ 5: คำสั่งจัดการระบบไฟล์และเน็ตเวิร์ก (41–50)
41. mount – เชื่อมต่ออุปกรณ์ภายนอก
sudo mount /dev/sdb1 /mnt/usb
คำอธิบาย:
เชื่อม USB เข้ากับระบบที่ตำแหน่ง /mnt/usb
42. umount – ยกเลิกการเชื่อม
sudo umount /mnt/usb
คำอธิบาย:
ยกเลิกการเชื่อมต่อ USB
43. df -Th – ตรวจสอบ disk + filesystem type
df -Th
คำอธิบาย:
แสดงชื่อ partition, ชนิด filesystem และการใช้ disk
44. ifconfig – ดูสถานะ Network (Debian)
ifconfig
คำอธิบาย:
ดู IP, MAC, และสถานะของ network interface (ปัจจุบันนิยม ip a แทน)
45. ip a – คำสั่งใหม่แทน ifconfig
ip a
คำอธิบาย:
แสดง IP address และสถานะ interface ทั้งหมด
46. ping – ตรวจสอบการเชื่อมต่อ
ping google.com
คำอธิบาย:
ทดสอบว่าเราส่งข้อมูลไปหาเว็บไซต์ได้ไหม
47. wget – ดาวน์โหลดไฟล์จากอินเทอร์เน็ต
wget https://example.com/file.zip
คำอธิบาย:
ดาวน์โหลดไฟล์ผ่าน HTTP
48. curl – ดึงข้อมูลเว็บ (หรือ API)
curl https://api.github.com
คำอธิบาย:
ใช้กับ API หรือรับข้อมูลจากเว็บเซิร์ฟเวอร์
49. scp – คัดลอกไฟล์ผ่าน SSH
scp file.txt user@192.168.1.100:/home/user/
คำอธิบาย:
คัดลอกไฟล์ไปยังเครื่องอื่นผ่าน SSH
50. rsync – คัดลอกไฟล์แบบ sync
rsync -avz /home/project/ backup@192.168.1.100:/backup/
คำอธิบาย:
คัดลอกไฟล์อย่างปลอดภัยและ sync เฉพาะไฟล์ที่เปลี่ยน
🧠 หมวดที่ 6: คำสั่งขั้นสูงสำหรับ Script และการจัดการ Shell (51–60)
51. cron – ตั้งเวลาเรียกใช้งานอัตโนมัติ
crontab -e
คำอธิบาย:
ตั้งเวลาให้ระบบรันคำสั่ง/สคริปต์อัตโนมัติ เช่น สำรองข้อมูล
52. crontab -l – ดูรายการ Cron
crontab -l
คำอธิบาย:
ดูตารางเวลาทั้งหมดที่ตั้งไว้แล้ว
53. history – ดูคำสั่งย้อนหลัง
history
คำอธิบาย:
แสดงคำสั่งที่เคยพิมพ์ไว้ก่อนหน้า
54. clear – ล้างหน้าจอ Terminal
clear
คำอธิบาย:
ทำความสะอาดหน้าจอ Terminal
55. export – กำหนดค่าตัวแปรสิ่งแวดล้อม
export PATH=$PATH:/opt/mybin
คำอธิบาย:
เพิ่ม path ใหม่ให้กับตัวแปร PATH
56. source – โหลดไฟล์ config เข้ามาใหม่
source ~/.bashrc
คำอธิบาย:
โหลดค่าการตั้งค่าที่เราแก้ไขทันที
57. bash – เรียกใช้งาน Shell
bash script.sh
คำอธิบาย:
เรียกใช้สคริปต์หรือเปิด Shell ใหม่
58. uname -a – ดูข้อมูลระบบ
uname -a
คำอธิบาย:
แสดงรายละเอียดเกี่ยวกับ Kernel, OS และ Architecture
59. shutdown – ปิดระบบ
sudo shutdown -h now
คำอธิบาย:
สั่งปิดเครื่องทันที
sudo shutdown -r now # รีสตาร์ต
60. reboot – รีสตาร์ทระบบ
sudo reboot
คำอธิบาย:
รีสตาร์ทเครื่อง Linux
✅ สรุป
| หมวด | คำสั่งเด่น |
|---|---|
| พื้นฐาน | ls, cd, touch, mkdir |
| สิทธิ์ | chmod, chown, useradd |
| ระบบ | top, ps, free, df |
| ติดตั้ง | apt, dpkg, snap, yum |
| เครือข่าย | ping, wget, curl, scp |
| ขั้นสูง | cron, source, bash, shutdown |